«تولید استروویت در حضور بایوچار به‌عنوان کود آهسته رهش فسفاته از پساب و فاضلاب‌ها» عنوان طرح پسادکتری مرضیه پیری است که با راهنمایی ابراهیم سپهر و حمایت بنیاد ملی علم ایران انجام داده است.
پیری، دانش آموخته دکتری تخصصی خاک‌شناسی دانشگاه ارومیه درباره این طرح توضیح داد: شواهد نشان داده است که فاضلاب‌های شهری دارای مقدار زیادی فسفر هستند، به طوری‌که در تصفیه‌خانه‌ها قبل از رهاسازی آب در محیط‌زیست به دلیل اثرات جبران‌ناپذیر فسفر در آب‌های سطحی از طریق پدیده سرشارسازی، این عنصر حذف می‌شود.
وی در ادامه بیان کرد: به دلیل محدودیت منابع سنگ فسفات در دنیا، بازیافت فسفر از فاضلاب برای تولید کود فسفاته یک مسیر امیدوارکننده است. کانی کریستالی استروویت هم یکی از کانی‌های کم‌محلول فسفر است که حاوی سه عنصر غذایی ضروری گیاه شامل نیتروژن، فسفر و منیزیم است.
این پژوهشگر در ادامه گفت: از آنجا که این کود فسفره حلالیت کمی دارد، در منابع علمی این کود را کود آهسته رهش می‌دانند که می‌تواند فسفر را به صورت تدریجی در اختیار گیاه قرار دهد و به کاهش هدررفتن، تثبیت آن در خاک و بازیافت بالای کودهای فسفره در خاک‌های کشور کمک کند.
وی تصریح کرد: به دلیل آنکه پساب‌ها غنی از فسفر هستند، باید پالایش آن قبل از ورود به محیط‌زیست در تصفیه‌خانه‌ها طی فرایندهای مختلف انجام شود. در سال‌های اخیر در کشورهای مختلف جهان، توجه ویژه‌ای به بازیابی عناصر به‌صورت کود از منابع غیرطبیعی به‌ویژه فاضلاب‌ها و پساب‌های سرشار از فسفر شده است و با توجه به حجم بالای بقایای هرس انگور در استان آذربایجان غربی، تبدیل آنها به بایوچار فرصتی را برای بهبود حاصلخیزی خاک برای استفاده درازمدت عناصر را فراهم می‌کند.
پیری ادامه داد: علاوه بر این، بایوچار طبیعی از معدنی در شهرستان کوهبنان واقع در کرمان نیز تامین می‌شود. به دلیل آنکه فسفر در بسیاری از فعالیت‌های صنعتی مانند تولید انواع داروهای پزشکی، نهاده‌های شیمیایی مورد استفاده در کشاورزی، خوراک دام، تولید مواد غذایی و شوینده‌ها به‌عنوان ماده افزودنی استفاده می‌شود، اهمیت ویژه‌ای دارد و این تحقیق هم به دلیل اهمیت این موضوع انجام شد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: ما به دنبال طراحی رآکتوری برای استخراج فسفر بودیم، اما از آنجا که حمایت‌های مالی به‌قدر کفایت نبود، فقط در سطح پروپوزال، نمونه آزمایشگاهی تولید شد. در عین‌حال، تمامی فرایند آزمایشگاهی مورد نیاز این طرح را با توجه به تجهیزات در دسترس، طراحی کردیم تا برای امکانات مشکلی نداشته باشیم.
آزمایشگاه مرکزی دانشگاه ارومیه از سال 1399 به عضویت شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی درآمده است و خدمات خود را از طریق این سامانه، به مخاطبان سراسر کشور ارائه می‌کند.
فهرست خدمات، تجهیزات و روش آزمون‌های این مجموعه آموزشی و آزمایشگاهی در پایگاه اینترنتی شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی قابل مشاهده است.