صفحه اصلی

دستگاه پراش اشعه ایکس تک بلور با قابلیت تعیین ساختار مولکولی ترکیبات شیمیایی در پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران راه‌اندازی شده و آماده ارائه خدمات به پژوهشگران است.


تعیین ساختار مولکولی، اندازه‌گیری پراش در نمونه‌های پودری، تعیین شناخته یا ناشناخته بودن مولکول مورد نظر توسط به روزترین بانک اطلاعاتی کریستالوگرافی (CSD 2015) و دقت اندازه‌گیری در حد 0/71 آنگستروم از قابلیت‌های این دستگاه می‌باشد.

دکتر محمدرضا حلواگر- مسئول دستگاه- با تأکید بر اهمیت دستگاه مذکور اظهار داشت: «مولکول‌ها را می‌توان بلوک‌هایی دانست که معمارِ جهانِ از آنها برایِ ساختِن هستی استفاده کرده است. هدف شیمیدان‌ها شناسایی و استفاده از این بلوک‌هاست. اندازه بسیار کوچک ملکول‌ها البته مانعی جدی بر سر راه شناخت آن‌هاست. کاربرد بسیاری از روشهایِ شناسایی در علمِ شیمی تعیین ساختار و شکل مولکولی این مواد است و در میان همه این روش‌ها تنها شناسایی با اشعه ایکس توانسته است که ساختار مولکولی را بدون واسطه مشاهده کند. از اهمیت این تکنیک و دستگاه مربوط به آن همین بس که بیست درصد از کل جوایز نوبل شیمی به افرادی اختصاص داده شده است که نقشی در پیشبرد این علم داشته‌اند.» 

پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران با در اختیار داشتن دستگاه پراش اشعه ایکس تک بلور (SCXRD) در آزمایشگاه کریستالوگرافی و امکانات نرم افزاری وسیع و بانکهای اطلاعاتی بروز (CCDC)، این قابلیت را در اختیار پژوهشگران قرار می‌دهد که ساختار مولکولی را در حد تصویر سه بعدی مولکول، زوایای پیوندی، طول پیوندها، پیوندهای هیدروژنی و... مشاهده کنند. در این روش تک کریستال‌هایی از ترکیب‌های آلی و معدنی و کاتالیست‌های آلی فلزی و ترکیب‌های طبیعی و ... تهیه می‌شود و پس از اندازه‌گیری با پراش اشعه X و تفسیر دادههای کریستالوگرافی و تعیین دانسیته الکترونی در فضای سه بعدی امکان مشاهده ساختار و شکل مولکول‌ها در مقیاس اتمی فراهم می‌شود.

دکتر طاهری مدیر آزمایشگاه مرکزی پژوهشگاه شیمی و مهندسی شیمی ایران، نوید برگزاری کارگاه آموزشی SC-XRD به منظور آشنایی بیشتر با عملکرد این دستگاه را داد. وی همچنین تصریح نمود پرتال آزمایشگاه مرکزی برای سهولت دسترسی به خدمات این مرکز به آدرس

centrallab.ccerci.ac.ir راه‌اندازی شد.