با پیشرفت روزافزون فناوریها و افزایش دامنه نفوذ آنها در صنایع و متن زندگی جامعه، اهمیت بهرهمندی از تجهیزات آزمایشگاهی روزآمد و تناسب با پیچیدگی و پیشرفتگی این تجهیزات، قابل توجه است.
تجهیزات مبتنی بر خاصیت الکترواپتیک نیز جزو همین تجهیزات پیشرفته به شمار میروند که از سطح دفاعی و نظامی تا کاربردهای روزمره و نیز تحقیقاتی، دامنه فعالیت خود را گسترده کردهاند. شناخت خاصیت، کارایی و عملکرد این تجهیزات نیازمند روش آزمونها و تجهیزات پیشرفتهای است که در کشورمان توسط تعدادی از آزمایشگاهها قابل انجام است.
محمد صمدپور با اشاره به اینکه آزمایشگاه مرکزی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، شامل آزمایشگاه ساخت ادوات نانوساختار و آزمایشگاه آنالیز پیشرفته نانومواد است، عنوان کرد: آزمایشگاه مرکزی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی یکی از مراکز عضو شبکه آزمایشگاهی فناوریهای راهبردی است که خدمات آنالیز ادوات اپتوالکترونیکی مانند بررسی منحنیهای جریان ولتاژ تحت تابش استاندارد و تاریکی، بررسی آمپدانس، اندازه گیری IPCE ، بررسی طیفهای بازتاب و عبور اپتیکی، ضخامت سنجی لایه های نازک، اندازه گیری زاویه تماس و... را ارائه میکند.
وی با اشاره به توانمندی انجام طیف متنوعی از آزمونها در این مجموعه آزمایشگاهی و تحقیقاتی، عنوان کرد: یکی از آزمایشات قابل انجام در این مجموعه شامل آنالیز جریان-ولتاژ سلول خورشیدی است که اولین روش مشخصه یابی در سلول های خورشیدی است. این آنالیز با اندازه گیری جریان سلول تحت گستره ای از ولتاژهای اعمال شده در شرایط تابش نور و تاریکی انجام می شود .شبیه سازی طیف نور طبیعی خورشید توسط شبیه ساز نور خورشید با شدت استاندارد تابشی (AM 1.5) انجام می شود.
صمدپور، با اشاره به انجام آنالیز طیف سنجی بازتابی/عبوری مرئی-ماوراءبنفش درباره اهمیت این آزمایش توضیح داد: این آنالیز برای بررسی میزان جذب ،عبور و بازتاب نور از نمونه مورد نظر انجام می شود. در این طیف سنجی نور فرودی در گستره مرئی و ماوراء بنفش به سطح نمونه تابیده می شود و میزان جذب، عبور یا بازتاب نور اندازه گیری میشود. با مقایسه شدت های بدست آمده با نمونه مرجع، میزان عبور، جذب یا بازتاب نور در هر طول موج تعیین میشود. با تحلیل نتایج این آنالیز می توان میزان پراکندگی نور در نمونه را مورد ارزیابی قرار داد.
این فعال حوزه پژوهش از توانمندی انجام آنالیز امپدانس الکتروشیمیایی گفت و ادامه داد: آنالیز امپدانس الکتروشیمیایی یک روش مشخصه یابی با کاربرد گسترده است. این آنالیز برای تعیین مقاومت و ظرفیت شیمیایی لایه ها و فصول مشترک در ساختارهای مختلفی مانند الکترودهای لایه های نازک، سنسورها، آشکارسازهای نوری، سلولهای خورشیدی، دیودهای نورتاب و غیره مورد استفاده قرار می گیرد. با استفاده از این آنالیز می توان خواص الکترونی مانند مقاوت انتقال بار، مقاومت بازترکیب، ضریب نفوذ حاملین بار، طول نفوذ، ظرفیت شیمیایی و غیره را بررسی کرد.
صمدپور، از امکان انجام آنالیز اندازه گیری بازده کوانتومی سلول خورشیدی گفت و افزود: اندازه گیری بازده کوانتومی سلول خورشیدی معیاری برای سنجش بازدهی جریان ایجاد شده نسبت به فوتون های جذب شده در سلول خورشیدی است.
مدیر آزمایشگاه آزمایشگاه مرکزی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی در ادامه افزود: از دیگر آزمایشهای قابل انجام در این مجموعه میتوان به آنالیز اندازه گیری زاویه تماس( CA) برای اندازه گیری زاویه تماس و آنالیز اندازه گیری ضخامت لایه های نازک، برای سنجش ضخامت لایه های چند ده نانومتری تا چند ده میکرومتری اشاره کرد.
این فعال حوزه آزمایشگاهی با اشاره به تحقق پروژههای تحقیقاتی و فناورانه گفت: پروژه ساخت سلولهای خورشیدی پروسکایتی با استفاده از لایه های کپسول کننده پلیمری یکی از دستاوردهای این مجموعه به شمار میرود. در این پروژه لایه های پلیمری با ترکیب نوین معرفی شده است که سبب افزایش طول عمر سلولهای خورشیدی در شرایط رطوبت محیط میشود. نتایج پروژه در حال ثبت اختراع بین المللی است. همچنین در پروژه ساخت مقره های فوق آب گریز، با ترکیب مواد نانوساختار و مواد پلیمری ساخته شد و نتایج بررسی تایید کننده نقش موثر این پوششها در کاهش جریان نشتی مقره ها میباشد.
مدیر آزمایشگاه مرکزی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی با اشاره به نقش شبکه آزمایشگاهی فناوریهای راهبردی در ایجاد تعامل میان مراکز آزمایشگاهی، تحقیقاتی، پژوهشی و دانشبنیان گفت: ارتباط با شبکه آزمایشگاهی فناوریهای راهبردی از طریق کارشناسان آزمایشگاه به صورت مستمر ادامه دارد و این تعامل نقش سازنده ای در ارتقا خدمات ایفا کرده است.
صمدپور از ضرورت تامین زیرساختها برای کارآمدتر شدن مراکز پژوهشی و آزمایشگاهی گفت و ادامه داد: تامین و تجهیز دستگاه های آنالیز پیشرفته برای پیشبرد پروژه ها، ارایه خدمات مناسب به پژوهشگران بی شک نقش کلیدی در هموارکردن مسیر پژوهش دارد. جهت کارامدی بیشتر پژوهشها بهتر است تعریف پژوهش های مورد نیاز کشور در سطح کلان بررسی و در آن حوزه ها حمایت بیشتری از محققین و آزمایشگاه های همکار صورت پذیرد.