صفحه اصلی

روش‌های مرسوم در فرآیند اندازه‌گیری و شناسایی مواد شیمیایی گوناگون هستند و کاربردهای مختلفی دارند. تیتراسیون اما به عنوان یکی از کارامدترین این تکنیک‌ها شناخته شده است.

به گزارش پایگاه خبری شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، در فرآیند پژوهش و فعالیت‌های آزمایشگاهی روش‌های گوناگونی برای سنجش غلظت مواد به کار می‌رود. تیتراسیون یا تیترکردن، تکنیکی آزمایشگاهی و کارآمد برای شناخت غلظت یک محلول ناشناخته، به کمک روش های مختلف آزمایشگاهی است.

 

این فرآیند در شیمی تجزیه کاربرد دارد و غلظت محلول را با مقادیر کمی مشخص می کند. در این فرآیند یک واکنش گر که معمولا با نام تیترانت شناخته می‌شود، ذره ذره به محلول اضافه می شود. از روی واکنش تیترانت و محلول، میتوان مقدار واکنش دهنده ها را درون محلول تعیین کرد.

 

«تیتراسیون» از آغاز تا پایان

این فرآیند با انجام تجزیه و تحلیل شیمیایی صورت می‌گیرد و در نتیجه آن، مقدار برخی از مواد تشکیل دهنده یک نمونه با افزودن مقدار مشخصی از ماده دیگر به نمونه اندازه گیری شده که با نسبت و مقداری مشخص واکنش نشان می دهد، تعیین می‌شود.

 

این فرآیند معمولاً با افزودن تدریجی یک محلول استاندارد با غلظت شناخته شده به ماده مجهول در یک لوله درجه‌بندی شده آزمایشگاهی، شناخته می‌شود. این دو ماده با یکدیگر واکنش می‌دهند و با رسیدن به نقطه هم ارزی، این واکنش متوقف می شود. نقطه هم‌ارزی جایی است که در آن مقدار کافی از ماده تیترکننده یا تیترانت برای خنثی سازی کامل محلول نمونه افزوده شده است.

 

همچنین به نقطه‌ای که در آن اتمام واکنش توسط برخی سیگنال ها مشخص می شود، نقطه پایان گفته می‌شود. این سیگنال می تواند تغییر رنگ یک نشانگر یا تغییر در برخی از خصوصیات الکتریکی باشد.

 

تفاوت بین نقطه پایان و نقطه هم ارزی نشان‌دهنده خطای تیتراسیون است که با انتخاب مناسب سیگنال نقطه پایان و روشی برای تشخیص آن تا حد ممکن کوچک نگه داشته می‌شود. برای واکنش‌های تیتراسیون، یافتن یک نشانگر رنگی مناسب، با دقتی بالا که بتواند نقطه پایانی را با خطایی اندک نشان دهد مورد نیاز است.

 

انواع تیتراسیون بر اساس ماهیت واکنش شیمیایی بین نمونه و تیتر، شامل تیتراسیون اسید و باز، تیتراسیون بارش، تیتراسیون اکسایش-کاهش و تیتراسیون تشکیل کمپلکس هستند که هرکدام با هدف و کاربرد خاصی مورد استفاده قرار می‌گیرند.

 

روش‌های دیگری نیز در فرآیند تیتراسیون مورد استفاده قرار می‌گیرند که کم‌تر از روش‌های یادشده مورد توجه و استفاده قرار می‌گیرند اما در تمامی این فرآیندها، میزان و غلظت ماده مورد نظر و غلظت آن مورد اندازه‌گیری قرار می‌گیرد.