11 اردیبهشت‌ماه سال جاری، در راستای ارتقای خدمات آزمایشگاهی، بهره‌مندی هرچه بیش‌تر از مجموعه‌های ارائه دهنده تجهیزات و خدمات در سطح کشور و غنای زیست‌بوم خدمات پژوهشی و آزمایشگاهی، تعدادی از مجموعه‌های فعال عضو شبکه آزمایشگاهی واقع در استان زنجان توسط دبیر و کارشناس شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی و تعدادی از فعالان حوزه تحقیق و پژوهش، مورد بازدید قرار گرفتند. در خلال این بازدیدها، آزمایشگاه مواد و متالورژی مرکز تحقیقات متالورژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان یکی از مراکز توانمندی بود که مورد بازدید قرار گرفت و دستاوردهای این مجموعه معرفی شد.
مهدی سلیمی مدیر آزمایشگاه مواد و متالورژی مرکز تحقیقات متالورژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان ضمن اشاره به محورهای اصلی فعالیت‌های این مجموعه عنوان کرد: این آزمایشگاه، دارای چهار بخش هیدرو متالورژی، آنالیز تولید نمونه و خدمات آزمایشگاهی و اخذ پروژه‌های برون دانشگاهی برای عارضه‌یابی و رفع عارضه‌های صنایع است. این مجموعه پیش‌تر در قالب آزمایشگاه متالوژی و مطالعات میکروسکوپی فعال بود، اما با هدف اجماع توانمندی‌ها و ارائه یکپاچه خدمات، آزمایشگاه‌ها از سال 97 در یک مجموعه متمرکز شدند و تحت عنوان مرکز تحقیقات متالورژی فعالیت را ادامه دادند. در حال حاضر 3 نفر به صورت مستقیم در این آزمایشگاه مشغول به کار هستند.
این فعال حوزه پژوهش، با بیان اینکه طیف متنوعی از خدمات و آزمون‌ها و آنالیزها در این مجموعه انجام می‌شود، به معرفی مهم‌ترین دستگاه‌ها و خدمات مرکز تحقیقات متالورژی پرداخت و افزود: دستگاه پراش پرتوی ایکس با هدف تهیه طیف و الگوی پراش، تعیین فاز و ساختار کریستالی، تعیین اندازه ذرات نانومتری در شرایط خاص با استفاده از روش شرر، اندازه‌گیری حوزه‌های کریستالی، دستگاه کوانتومتر با توانایی در طیف سنجی نشری قابل کاربرد در آنالیز فلزات، انجام کوانتومتری نمونه‌های پایه آهن (فولاد و چدن) و نمونه‌های غیر آهنی و دستگاه تعیین اندازه پودر لیزری برای تعیین اندازه پودر در محدوده 200 میکرون تا 2 میلی‌متر و در محدوده حدود 20 نانومتر، تنها بخشی از تجهیزات این مجموعه به شمار می‌روند.
وی با اشاره به تجهیزات متالوگرافی عنوان کرد: این تجهیزات نیز در تعیین نوع و درصد فازها، تعیین اندازه دانه، تعیین ضخامت پوشش و عمق لایه سخت شده، متالوگرافی جوش کاربرد دارند.
سلیمی با اشاره به بهره‌مندی مرکز تحقیقات متالورژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان از انواع کوره‌ها و آسیاب‌ها، عنوان کرد: همچنین دستگاه پتانسیواستات با توانایی بررسی رفتار خوردگی فلزات و آلیاژها، دستگاه سختی‌سنج و میکروسختی‌سنج، تجهیزات آزمایشهای هیدرومتالورژی برای انجام آزمایشهای استخراج فلزات به روش تر، انجام آزمایشهای الکترولیز و تولید و تصفیۀ الکتریکی فلزات وانجام انواع تست‌ها برای کنترل کیفیت ماسه ریخته گری از دیگر تجهیزات و توانمندی‌های آزمایشگاهی این مجموعه هستند.
توسعه و ثمررسانی پروژه‌های دانشجویی و فناورانه
مدیر مرکز تحقیقات متالورژی دانشگاه آزاد اسلامی واحد زنجان با اشاره به همکاری در زمینه پروژه‌های دانشجویی و پژوهشی افزود: همچنین همکاری با مراکز رشد و پارکهای علم و فناوری در زمینه تکمیل و تدوین دانش فنی با هدف تحقق پژوهش‌های کاربردی و فناورانه از توانمندی‌های این مرکز به شمار می‌روند.
سلیمی، از امکان ارائه خدمات به کلیه متخصصین دانشگاهی داخلی و خارجی خبر داد و افزود: حیطه‌های پژوهشی و ارائه خدمات شامل بخش‌های آنالیز مواد، کانی‌شناسی و معادن، متالوگرافی و عمیات حرارتی، محیط زیست و بازیافت، مشاوره و سرمایه‌گذاری و آموزش است.
وی در خصوص معرفی پروژه‌های خاص گفت: پروژه متالایزینگ سرامیک الومینا با هدف ایجاد قابلیت جوش در سرامیک، تولید ورق استنلس استیل 420 مارتنزیتی داخلی از جمله پروژه ها و خدمات خاص این مرکز به شمار می‌روند.
برگزاری دورههای آموزشی
این فعال حوزه پژوهش، با بیان اینکه برگزاری دورههای آموزشی منجر به ارتقا سطح آگاهی، علم و توانمندی افراد می‌شود، از برگزاری دورههای آموزشی در این مجموعه خبر داد و گفت: در این آزمایشگاه دورههای متنوعی برگزار می‌شود که از جمله آنها میتوان به دوره مهارت کارآفرینی اشاره کرد. به طور مثال برای چاقو سازان زنجان چندین دوره عملیات حرارتی و فولاد شناسی جهت آشنایی با کوره های صنعتی برگزار شده است.
وی ادامه داد: بعضا دورههای تخصصی آموزش دستگاه‌ها نیز برگزار می‌شود از این نوع دوره ها میتوان آموزش پتانسیواستات XRF وXRD آنالیز اندازه ذرات با لیزر را ذکر کرد.
نقش آفرینی شبکه آزمایشگاهی در ارائه گسترده خدمات
این فعال حوزه فناوری، با تاکید بر اینکه شکل‌گیری شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی نقش قابل توجهی در ارائه گسترده خدمات و توسعه فعالیت‌های آزمایشگاهی و پژوهشگاهی داشته است گفت: این آزمایشگاه از سال 99 به عنوان عضو شبکه آزمایشگاهی پذیرفته شده است و ارتباط مناسبی با این شبکه برقرار کرده‌ایم.
سلیمی ادامه داد: امیدوار هستیم که این شبکه، به کلیدی ترین سیستم آزمایشگاهی کشور تبدیل و برای ارتقا به آزمایشگاه‌های خارج از کشور نیز متصل شود.
مدیر آزمایشگاه مرکز تحقیقات متالورژی، بر ضرورت تلاش برای حمایت از بخش پژوهشی آزمایشگاه‌ها تاکید کرد و افزود: این بخش نیاز به حمایت مالی دارد؛ همچنین سیستم تعریف پروژه های پژوهشی و حمایت مالی از آنها باید ایجاد شود که پیش نیاز ایجاد یک کسب و کار دانش بنیان است. حمایتها و بودجه های دولتی باید در این بخش انجام شود تا هزینه انجام پژوهشها را کاهش دهد و توان محققین را درایجاد کسب و کار افزایش دهد.
گفتنی است در سفر دبیر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی به استان زنجان، ظرفیت‌های این مجموعه فناور و آزمایشگاهی مورد بازدید قرار گرفت و زمینه‌های توسعه دامنه ارائه خدمات آزمایشگاهی این مجموعه، در سطح ملی و بر بستر شبکه آزمایشگاهی بررسی شد.