به گزارش پایگاه خبری شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، تجهیزات آزمایشگاهی فناور و دقیق با تکیه بر روش‌های فناورانه زمینه‌ای فراهم می‌آورد تا نتایج پژوهش‌ها دقیق‌تر و کاربردی‌تر شده و در بهبود زندگی جامعه اثربخش‌تر باشد. در شمار روش‌های آزمایشگاهی که نامش در میان پژوهشگران شناخته شده و پرکاربرد است، کروماتوگرافی نیز قرار دارد.
وقتی صحبت از جدا کردن اجزای یک مخلوط در میان باشد، نام کروماتوگرافی نیز شنیده می‌شود چراکه این فرآیند برای جداسازی اجزای مخلوط به کار می‌رود. در این روش آزمایشگاهی، مخلوط در ماده ای به نام فاز متحرک حل می‌شود و اجزای مختلف مخلوط با سرعت های متفاوتی از فاز ساکن عبور می کنند که باعث جدا شدن اجزا آن از یکدیگر می شود. ماهیت فازهای متحرک و ساکن مشخص می کند که کدام مواد سریع‌تر یا کندتر حرکت می کنند و نحوه جداسازی آنها چگونه است. به این زمان های مختلف، زمان نگهداری گفته می شود.
از منشأ تا سازوکار کروماتوگرافی
کروماتوگرافی از یک تکنیک که برای اولین بار در اواخر قرن نوزدهم برای جداسازی رنگدانه‌ها در یک مخلوط پیچیده مورد استفاده قرار گرفته، برگرفته شده است. اگر یک ورق کاغذ یا پارچه با ظرفی پر از آب یا الکل که رنگدانه پیچیده در آن حل شده است تماس پیدا کند، خاصیت مویینگی مخلوط را روی کاغذ یا پارچه حرکت می دهد، اما همه اجزای رنگدانه با سرعت یکسان حرکت نمی کنند.
بزرگترین مولکول‌های مخلوط آهسته تر حرکت می کنند در حالی که کوچکترین آنها سریع‌تر حرکت می کنند و همین موضوع باعث می شود فاز ساکن نوارهای رنگی گسسته متناسب با هر جزء از مخلوط ایجاد کند. این روش به نام کروماتوگرافی یا رنگ‌نگاری شناخته می‌شود.
از هنر تا علم
کروماتوگرافی در ابتدا توسط هنرمندان، نظریه پردازان رنگ و صنعتگران استفاده می شد که امیدوار بودند رنگهای صنعتی را برای منسوجات کامل کنند. با گذشت زمان، شاخه ای منحصر به فرد از شیمی ایجاد شد که امروزه با کمک آن درک و جداسازی مخلوط‌ها امکان‌پذیر شده است. در آزمایشگاه های پیشرفته اگرچه رنگ‌نگاری به این شکل اتفاق نمی‌افتد، اما اصول یکسانی اعمال می شود.
مختلف و پرکاربرد
با تغییر فاز متحرک، فاز ساکن و یا عامل تعیین کننده سرعت انتقال، طیف وسیعی از روش‌های کروماتوگرافی ایجاد شده است که هر کدام دارای اهداف متفاوتی هستند و برای مخلوط‌های مختلف به کار می‌روند.
روش آزمایشگاهی کارآمد
کروماتوگرافی می تواند به عنوان یک ابزار تحلیلی مورد استفاده قرار گیرد و خروجی آن را به یک آشکارساز که محتویات مخلوط را می‌خواند وارد کرد. این روش آزمایشگاهی همچنین می تواند به عنوان یک ابزار تصفیه استفاده شود و اجزای مخلوط را برای استفاده در سایر آزمایش‌ها یا روش‌ها جدا کند. کروماتوگرافی به عنوان یک تکنیک تصفیه نقش عمده ای در آزمایشگاه های پتروشیمی و شیمی آلی دارد و می تواند یکی از مقرون به صرفه ترین روش ها برای حذف ناخالصی ها از محلول‌های آلی باشد، به ویژه اگر اجزای مخلوط حساس به حرارت باشند.
ارائه خدمات کروماتوگرافی بر بستر شبکه آزمایشگاهی
کروماتوگرافی یک روش بسیار کارآمد در عین سادگی و انعطاف پذیری بالا است که تحقق پژوهش‌های فناورانه و پیاده سازی تغییرهای جدید را در آینده ممکن می‌کند. شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی نیز بستری برای به اشتراک‌گذاری تجهیزات این حوزه و آزمایشگاه‌های توانمند و فعال در ارائه خدمات کروماتوگرافی ایجاد کرده است که خدمات خود را به دانشگاهیان، پژوهشگران، نخبگان و فعالان زیست‌بوم نوآوری ارائه می‌دهد.