یکی از مهم ترین دسته‌های مواد هوشمند مواد تغییر رنگ دهنده هستند در واقع این مواد که در معرض شرایط مختلف تغییر رنگ می‌دهند، کروموژنیک یا کروموتروپیک هستند و پدیده تغییر رنگ در اثر محرک خارجی کروموتروپیزم خوانده می‌شوند. محرک تغییر رنگ می‌تواند نور، حرارت، تنش مکانیکی، ماده‌ی شیمیایی باشد. در برخی موارد تغییر رنگ موقت و بازگشت پذیر است و در برخی دیگر از این مواد، تغییر رنگ دائمی است.
در این مقاله توضیح مختصری در خصوص هر یک از این مواد ارائه می‌شود.