به گزارش مرکز روابط‌عمومی و اطلاع‌رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری؛ قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی درباره ضرورت یک شبکه آزمایشگاهی با گستره فناوری‌های راهبردی اظهار کرد: «شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی مثال بسیار خوبی برای پاسخ به این نیاز و ضرورت است. مرکز پژوهش‌های متالوژی رازی ارتباط بسیار تنگاتنگی با این شبکه آزمایشگاهی داشته است. این شبکه توانسته است به گسترش و افزایش سطح کیفی خدمات آزمایشگاهی در حوزه نانو کمک بسزایی کند.»
استفاده بهتر از تجربیات با اشتراک‌گذاری آن‌ها
مهندس مهرداد محرمی اشتراک‌گذاری دانش فنی، اطلاعات و تجربیات و ایجاد بانک‌های مختلف و کارگروه‌های تخصصی را از مزیت‌های شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی دانست که می‌توانند توسط شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری، به شکلی وسیع‌تر و در همه حوزه‌های فناوری‌های راهبردی عملی شوند.
وی با اشاره به تشکیل کارگروه‌های تخصصی و هم اندیشی در دل شبکه آزمایشگاهی نانو بیان کرد: «در این کارگروه‌های تخصصی افراد پیرامون تجربیات خود در آزمایشگاه‌ها صحبت می‌کردند و در نهایت از دل آن صحبت‌ها دستورالعمل، روش‌ها و راهکارهایی به آزمایشگاه‌ها ارائه می‌شد. از جمله آن‌ها می‌توان به طرح ایجاد بانک مواد مرجع استاندارد اشاره کرد. مزیت این بانک این بود که آزمایشگاه‌ها، با صرف هزینه‌های به مراتب کم‌تر، به مجموعه‌ای از نمونه‌های استاندارد دسترسی داشتند. کارگروه‌های فنی تخصصی، از دیگر اقدامات خوب شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو بود، که در آن کاربران دستگاه‌های مختلف آزمایشگاهی در کنار هم قرار گرفته و تجربیات و دانش خود را اشتراک‌گذاری می‌کنند.»
مهندس محرمی با اشاره به کارگروه استاندارد به عنوان یکی از الگوهای موفق شبکه آزمایشگاهی نانو معاونت علمی اظهار کرد: «کارگروه استاندارد برای تمامی آزمایشگاه‌هایی که در شبکه کار می‌کنند، راهکارهای مدیریتی و استانداردی ارائه می‌کند و آزمایشگاه‌ها را به سمتی سوق می‌دهد که این استانداردها را در آزمایشگاه خود مستقر کنند. »
ایجاد رقابت بین آزمایشگاه‌ها از طریق رتبه‌بندی
به گفته محرمی این شبکه آزمایشگاهی هم چنین جنبه رقابتی بین آزمایشگاه‌ها به وجود می‌آورد و در نتیجه، آزمایشگاه‌ها تشویق می‌شوند که کیفیت کار خود را بالا ببرند. این رتبه‌بندی شوق رقابت و افزایش کیفیت خدمات را در آزمایشگاه‌های عضو شبکه به وجود می‌آورد. شبکه آزمایشگاهی با ایجاد رتبه بندی، آزمایشگاه‌های رده بالای خود را معرفی می‌کند. ضمن این‌که شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، معیارهای خوبی نیز برای این رتبه بندی تعریف کرده است.
گستردگی حوزه دربرگیری در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی
وی با اشاره به وسعت شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی در پوشش خدمات مورد ارائه آزمایشگاه‌های عضو بیان کرد: «در شبکه آزمایشگاهی نانو محدودیتی وجود داشت که تنها بخشی از فعالیت‌های پژوهشگاه در حوزه پوشش شبکه قرار می‌گرفت. شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری این مزیت را داراست که حوزه گسترده‌تری از فعالیت‌های آزمایشگاه‌ها را شامل می‌شود.»
ایجاد استخر تعمیرکاران تجهیزات آزمایشگاهی
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی، ایجاد بانک تأمین‌کنندگان دستگاه‌ها و تجهیزات را از راهکارهایی دانست که در بستر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به آزمایشگاه‌ها و در نهایت افزایش کیفیت خدمات آزمایشگاهی کمک کند.
وی افزود: سامانه اطلاعاتی از تعمیرکاران آزمایشگاهی تحت اصطلاح استخر تعمیرکاران، موجب می‌شود از دانش فنی این تعمیرکاران به نحو احسن استفاده شود. علاوه بر آن دسترسی به نگهداری و تعمیر هرچه بهتر تجهیزات آزمایشگاهی آسان‌تر خواهد شد.»
دریافت استانداردهای بین‌المللی با یکپارچگی آزمایشگاه‌ها
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی با اشاره به این‌که در حال حاضر گواهینامه‌هایی که مرکز ملی تایید صلاحیت ایران صادر می‌کند، جهانی نیستند و اگر آزمایشگاه‌ها بخواهند به خارج از کشور خدماتی ارائه دهند، این گواهینامه‌ها راهگشا نخواهند بود اظهار داشت: «اگر شبکه آزمایشگاهی فعالیت خود را به طور گسترده و منسجم‌تری ادامه دهد، می‌تواند اهرم فشاری بر مرکز ملی تأیید صلاحیت ایران باشد تا گواهینامه‌های خود را تحت عناوین معتبر جهانی ارائه کند. بدین طریق که آزمایشگاه‌های عضو این شبکه تحت یک انجمن یا اتحاد می‌توانند مرکز ملی تأیید صلاحیت ایران را به سوی دریافت اعتبارهای بین‌المللی سوق دهد. ضعف در ارائه اعتبارهای بین‌المللی به آزمایشگاه‌ها از سوی مرکز ملی تایید صلاحیت ایران مشکلی است که با یکپارچگی آزمایشگاه‌های عضو شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری قابل حل خواهد بود.»
ضعف مدیریتی، معضل عمده بهره‌مندی از تجهیزات آزمایشگاهی مراکز دولتی
محرمی پیرامون ضرورت‌های خودکفایی در دانش فنی و تجهیزات آزمایشگاهی کشور بیان داشت: «در زمینه خدمات آزمایشگاهی، هم دانش فنی خیلی خوبی در کشور وجود دارد هم تجهیزات آزمایشگاهی به وفور در کشور موجود هستند.
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی، بزرگ‌ترین مشکل این حوزه را عدم استفاده صحیح و به‌کارگیری تجهیزات آزمایشگاهی مستقر در مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه‌های دولتی دانست و گفت: «معضل و مشکل بزرگ این حوزه عدم مدیریت صحیح بر این تجهیزات است. به طور مثال دستگاه‌ها و تجهیزات زیادی در پژوهشگاه‌های دولتی داریم اما این پژوهشگاه‌ها اصولا بر روی پروژه‌های تحقیقاتی خودشان متمرکز هستند و به بیرون خدمات ارائه نمی‌دهند.
وی افزود: «به جرات می‌توان گفت اغلب مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی دولتی، به طور مفید حداکثر از ده درصد ظرفیت تجهیزات و امکانات موجود استفاده می‌کنند. گاهی اوقات دستگاه‌های فوق‌العاده گران‌قیمت در پژوهشگاهی مستقر است، اما این دستگاه گران‌قیمت در هفته حداکثر یک ساعت خدمات ارائه می‌دهد. این عمل هیچ توجیه منطقی ندارد.»
عدم تعریف بودجه تعمیر و نگهداری
وی افزود: « در برخی از شرکت‌های دولتی، خرید دستگاه‌ها به آسانی انجام می‌شود، یعنی ردیف بودجه برای دستگاه وجود دارد، یک دستگاه گران قیمت به راحتی خریداری می‌شود ولی همین دستگاه گران قیمت برای نگهداری با هزینه‌ای ناچیز، چند ماه بلااستفاده می‌ماند. چراکه برای تعمیر و نگهداری بودجه‌ای ردیف و مصوب نشده است. بخش عمده این معضل،به ضعف مدیریتی برمی‌گردد.»
مهندس محرمی با اشاره به این که این مشکل با رفع موانع قانونی بر سر راه این مراکز و عضویت در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی قابل حل است؛ افزود: «عضویت در شبکه آزمایشگاهی علاوه بر وارد کردن تجهیزات و خدمات قابل ارائه این آزمایشگاه‌ها، بر غنای دانش و تجهیزاتی شبکه آزمایشگاهی کشور می‌افزاید.»
ارائه خدمات با کیفیت برای بخش خصوصی یک اجبار است
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی با خاطرنشان ساختن این که بهره‌مندی بهتر از امکانات آزمایشگاهی دولتی و حمایت از بخش خصوصی راهکار اصلی افزایش خدمات آزمایشگاهی است بیان کرد: «شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی این ظرفیت را داراست که با بهره گیری از مزایای بخش خصوصی، کیفیت خدمات آزمایشگاهی را به شکلی رقابتی افزایش دهد.
وی با اشاره به این که حمایت از بخش خصوصی قطعا اثربخش خواهدبود چراکه ارائه خدمات با کیفیت برای بخش خصوصی یک اجبار است افزود: « بخش خصوصی برای ارائه خدمات بهتر و جلب مشتری اجبار دارد و این مزیت اصلی بخش خصوصی نسبت به دیگر بخش‌های دولتی است. مشتری برای بخش خصوصی یک ضرورت و ارائه خدمات مناسب جهت حفظ مشتری اولویت اصلی بخش خصوصی است. مراکز بخش خصوصی ناچارند روی پای خود بایستند و برای این امر باید مشتری خود را راضی نگه دارد و این مورد تنها از طریق افزایش کیفیت خدمات محقق خواهد شد.»
استفاده بهتر از تجربیات با اشتراک‌گذاری آن‌ها
مهندس مهرداد محرمی اشتراک‌گذاری دانش فنی، اطلاعات و تجربیات و ایجاد بانک‌های مختلف و کارگروه‌های تخصصی را از مزیت‌های شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی دانست که می‌توانند توسط شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری، به شکلی وسیع‌تر و در همه حوزه‌های فناوری‌های راهبردی عملی شوند.
وی با اشاره به تشکیل کارگروه‌های تخصصی و هم اندیشی در دل شبکه آزمایشگاهی نانو بیان کرد: «در این کارگروه‌های تخصصی افراد پیرامون تجربیات خود در آزمایشگاه‌ها صحبت می‌کردند و در نهایت از دل آن صحبت‌ها دستورالعمل، روش‌ها و راهکارهایی به آزمایشگاه‌ها ارائه می‌شد. از جمله آن‌ها می‌توان به طرح ایجاد بانک مواد مرجع استاندارد اشاره کرد. مزیت این بانک این بود که آزمایشگاه‌ها، با صرف هزینه‌های به مراتب کم‌تر، به مجموعه‌ای از نمونه‌های استاندارد دسترسی داشتند. کارگروه‌های فنی تخصصی، از دیگر اقدامات خوب شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو بود، که در آن کاربران دستگاه‌های مختلف آزمایشگاهی در کنار هم قرار گرفته و تجربیات و دانش خود را اشتراک‌گذاری می‌کنند.»
مهندس محرمی با اشاره به کارگروه استاندارد به عنوان یکی از الگوهای موفق شبکه آزمایشگاهی نانو معاونت علمی اظهار کرد: «کارگروه استاندارد برای تمامی آزمایشگاه‌هایی که در شبکه کار می‌کنند، راهکارهای مدیریتی و استانداردی ارائه می‌کند و آزمایشگاه‌ها را به سمتی سوق می‌دهد که این استانداردها را در آزمایشگاه خود مستقر کنند. »
ایجاد رقابت بین آزمایشگاه‌ها از طریق رتبه‌بندی
به گفته محرمی این شبکه آزمایشگاهی هم چنین جنبه رقابتی بین آزمایشگاه‌ها به وجود می‌آورد و در نتیجه، آزمایشگاه‌ها تشویق می‌شوند که کیفیت کار خود را بالا ببرند. این رتبه‌بندی شوق رقابت و افزایش کیفیت خدمات را در آزمایشگاه‌های عضو شبکه به وجود می‌آورد. شبکه آزمایشگاهی با ایجاد رتبه بندی، آزمایشگاه‌های رده بالای خود را معرفی می‌کند. ضمن این‌که شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، معیارهای خوبی نیز برای این رتبه بندی تعریف کرده است.
گستردگی حوزه دربرگیری در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی
وی با اشاره به وسعت شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی در پوشش خدمات مورد ارائه آزمایشگاه‌های عضو بیان کرد: «در شبکه آزمایشگاهی نانو محدودیتی وجود داشت که تنها بخشی از فعالیت‌های پژوهشگاه در حوزه پوشش شبکه قرار می‌گرفت. شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری این مزیت را داراست که حوزه گسترده‌تری از فعالیت‌های آزمایشگاه‌ها را شامل می‌شود.»
ایجاد استخر تعمیرکاران تجهیزات آزمایشگاهی
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی، ایجاد بانک تأمین‌کنندگان دستگاه‌ها و تجهیزات را از راهکارهایی دانست که در بستر شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به آزمایشگاه‌ها و در نهایت افزایش کیفیت خدمات آزمایشگاهی کمک کند.
وی افزود: سامانه اطلاعاتی از تعمیرکاران آزمایشگاهی تحت اصطلاح استخر تعمیرکاران، موجب می‌شود از دانش فنی این تعمیرکاران به نحو احسن استفاده شود. علاوه بر آن دسترسی به نگهداری و تعمیر هرچه بهتر تجهیزات آزمایشگاهی آسان‌تر خواهد شد.»
دریافت استانداردهای بین‌المللی با یکپارچگی آزمایشگاه‌ها
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی با اشاره به این‌که در حال حاضر گواهینامه‌هایی که مرکز ملی تایید صلاحیت ایران صادر می‌کند، جهانی نیستند و اگر آزمایشگاه‌ها بخواهند به خارج از کشور خدماتی ارائه دهند، این گواهینامه‌ها راهگشا نخواهند بود اظهار داشت: «اگر شبکه آزمایشگاهی فعالیت خود را به طور گسترده و منسجم‌تری ادامه دهد، می‌تواند اهرم فشاری بر مرکز ملی تأیید صلاحیت ایران باشد تا گواهینامه‌های خود را تحت عناوین معتبر جهانی ارائه کند. بدین طریق که آزمایشگاه‌های عضو این شبکه تحت یک انجمن یا اتحاد می‌توانند مرکز ملی تأیید صلاحیت ایران را به سوی دریافت اعتبارهای بین‌المللی سوق دهد. ضعف در ارائه اعتبارهای بین‌المللی به آزمایشگاه‌ها از سوی مرکز ملی تایید صلاحیت ایران مشکلی است که با یکپارچگی آزمایشگاه‌های عضو شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری قابل حل خواهد بود.»
ضعف مدیریتی، معضل عمده بهره‌مندی از تجهیزات آزمایشگاهی مراکز دولتی
محرمی پیرامون ضرورت‌های خودکفایی در دانش فنی و تجهیزات آزمایشگاهی کشور بیان داشت: «در زمینه خدمات آزمایشگاهی، هم دانش فنی خیلی خوبی در کشور وجود دارد هم تجهیزات آزمایشگاهی به وفور در کشور موجود هستند.
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی، بزرگ‌ترین مشکل این حوزه را عدم استفاده صحیح و به‌کارگیری تجهیزات آزمایشگاهی مستقر در مراکز تحقیقاتی و پژوهشگاه‌های دولتی دانست و گفت: «معضل و مشکل بزرگ این حوزه عدم مدیریت صحیح بر این تجهیزات است. به طور مثال دستگاه‌ها و تجهیزات زیادی در پژوهشگاه‌های دولتی داریم اما این پژوهشگاه‌ها اصولا بر روی پروژه‌های تحقیقاتی خودشان متمرکز هستند و به بیرون خدمات ارائه نمی‌دهند.
وی افزود: «به جرات می‌توان گفت اغلب مراکز تحقیقاتی و آزمایشگاهی دولتی، به طور مفید حداکثر از ده درصد ظرفیت تجهیزات و امکانات موجود استفاده می‌کنند. گاهی اوقات دستگاه‌های فوق‌العاده گران‌قیمت در پژوهشگاهی مستقر است، اما این دستگاه گران‌قیمت در هفته حداکثر یک ساعت خدمات ارائه می‌دهد. این عمل هیچ توجیه منطقی ندارد.»
عدم تعریف بودجه تعمیر و نگهداری
وی افزود: « در برخی از شرکت‌های دولتی، خرید دستگاه‌ها به آسانی انجام می‌شود، یعنی ردیف بودجه برای دستگاه وجود دارد، یک دستگاه گران قیمت به راحتی خریداری می‌شود ولی همین دستگاه گران قیمت برای نگهداری با هزینه‌ای ناچیز، چند ماه بلااستفاده می‌ماند. چراکه برای تعمیر و نگهداری بودجه‌ای ردیف و مصوب نشده است. بخش عمده این معضل،به ضعف مدیریتی برمی‌گردد.»
مهندس محرمی با اشاره به این که این مشکل با رفع موانع قانونی بر سر راه این مراکز و عضویت در شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی قابل حل است؛ افزود: «عضویت در شبکه آزمایشگاهی علاوه بر وارد کردن تجهیزات و خدمات قابل ارائه این آزمایشگاه‌ها، بر غنای دانش و تجهیزاتی شبکه آزمایشگاهی کشور می‌افزاید.»
ارائه خدمات با کیفیت برای بخش خصوصی یک اجبار است
قائم مقام مرکز پژوهش متالورژی رازی با خاطرنشان ساختن این که بهره‌مندی بهتر از امکانات آزمایشگاهی دولتی و حمایت از بخش خصوصی راهکار اصلی افزایش خدمات آزمایشگاهی است بیان کرد: «شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی این ظرفیت را داراست که با بهره گیری از مزایای بخش خصوصی، کیفیت خدمات آزمایشگاهی را به شکلی رقابتی افزایش دهد.
وی با اشاره به این که حمایت از بخش خصوصی قطعا اثربخش خواهدبود چراکه ارائه خدمات با کیفیت برای بخش خصوصی یک اجبار است افزود: « بخش خصوصی برای ارائه خدمات بهتر و جلب مشتری اجبار دارد و این مزیت اصلی بخش خصوصی نسبت به دیگر بخش‌های دولتی است. مشتری برای بخش خصوصی یک ضرورت و ارائه خدمات مناسب جهت حفظ مشتری اولویت اصلی بخش خصوصی است. مراکز بخش خصوصی ناچارند روی پای خود بایستند و برای این امر باید مشتری خود را راضی نگه دارد و این مورد تنها از طریق افزایش کیفیت خدمات محقق خواهد شد.»