معرفی شبکه آزمایشگاهی کشور معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست جمهوری

پایه و اساس پیشرفت و دست‌یابی به فناوری‌های جدید، انجام پژوهش‌های کاربردی، منظم و دارای برنامه است که دسترسی محققین به تجهیزات آزمایشگاهی پیشرفته و استاندارد را طلب می‌کند. در کشور ما با وجود سرمایه‌گذاری زیاد در خرید تجهیزات پیشرفته و ایجاد آزمایشگاه‌های مختلف، همواره به دلیل ناکارآمدی سیستم خدمات‌دهی این آزمایشگاه‌ها، محققین با مشکل دسترسی به سرویس آزمایشگاهی مناسب مواجه بوده‌اند و تقاضا برای خرید تجهیزات جدید همیشه وجود داشته است. یکی از راهکارهای اجرایی مدیریت این موضوع، ایجاد شبکه‌ای جامع از توانمندی‌های آزمایشگاهی کشور در حوزه فناوری‌های پیشرفته و راهبردی است. به همین منظور، حسب دستور دکتر سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری وقت رئیس جمهور، شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی ایران با هدف هم‌افزایی توانمندی‌های آزمایشگاهی کشور در حوزه‌های مختلف فناوری‌های پیشرفته و راهبردی، از ابتدای تیرماه سال 1393 فعالیت خود را آغاز نمود. این شبکه براساس تجربه 10 ساله کشور در ایجاد شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو (از سال 1383 تا 1392) شکل گرفت و برنامه ها و فعالیت های متنوعی برای آن برنامه ریزی شد.

پس از 10 فعالیت شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی ایران و گردآوری و ساماندهی اطلاعات بیش از 1800 مجموعه آزمایشگاهی و در دسترس قراردادن خدمات بیش از 35 هزار تجهیز آزمایشگاهی برای پژوهشگران و صنایع کشور، حسب دستور دکتر حسین افشین، معاون علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان رئیس جمهور، این شبکه به «شبکه آزمایشگاهی کشور» ارتقا داده شد.

دامنه پوشش این شبکه شامل آزمایشگاه‌های خدماتی است و آزمایشگاه‌های پژوهشی و آموزشی را شامل نمی‌شود. این شبکه علاوه‌بر مراکز آزمایشگاهی زیرمجموعه سازمان‌های دولتی و وزارتخانه‌های مختلف، مراکز آزمایشگاهی بخش خصوصی را نیز در بر می‌گیرد. بخش‌های آزمایشگاهی وابسته به انواع مؤسسات تحقیقاتی و آموزش عالی اعم از دانشگاه، پژوهشگاه، مرکز تحقیقاتی و مواردی از این دست، می‌توانند در این شبکه عضو شده، فعالیت نمایند.

:: اهداف شبکه

• - بهبود کیفی و افزایش کمی خدمات آزمایشگاهی در کشور؛

• - تسهیل در دسترسی پژوهشگران و صنایع کشور به خدمات آزمایشگاهی مورد نیاز؛

• - جمع آوری اطلاعات جامع در مورد تعداد و نوع تجهیزات آزمایشگاهی و پراکندگی آن در سطح کشور (با هدف نیازسنجی صحیح برای توسعه توان آزمایشگاهی کشور)؛

• - ارتقای دانش فنی کارشناسان آزمایشگاه‌ها از طریق آموزش و به اشتراک‌گذاری تجارب؛

• - استانداردسازی فعالیت‌های آزمایشگاهی و ارایه خدمات با نتایج قابل اعتماد؛

• - کمک به تکمیل توانمندی‌های آزمایشگاهی مراکز عضو در راستای نیازهای کشور.

:: عضویت در شبکه آزمایشگاهی 

هر مرکز آزمایشگاهی دارای شرایط عضویت (راهنمای عضویت در شبکه)، می‌تواند درخواست عضویت خود را به دبیرخانه شبکه آزمایشگاهی ارسال کند تا پس از بررسی اطلاعات و توانمندی آزمایشگاه، در صورت احراز شرایط، به عنوان عضو آزمایشی در شبکه پذیرش می‌شود.

:: باشگاه مشتریان شبکه آزمایشگاهی 

باشگاه مشتریان شبکه آزمایشگاهی کشور با تسهیل دسترسی به خدمات آزمایشگاه ها، به شرکت‌ها و محققان دانشگاهی کمک کرده تا بتوانند دسترسی‌ سریع‌تر و ساده‌تری به خدمات آزمایشگاهی داشته باشند.  این باشگاه برای گروه‌های مختلفی از اعضاء خود، حمایت‌های مالی ویژه‌ای در نظر گرفته است

:: ارزیابی دوره‌ای عملکرد اعضای شبکه

عملکرد مراکز عضو شبکه به صورت سالانه بر اساس سه دسته کلی مشتری مداری، کارکرد و همکاری شبکه‌ای سنجیده و امتیازدهی می‌شود و مراکز آزمایشگاهی بر اساس امتیاز کسب شده در این ارزیابی، رتبه‌بندی خواهند شد. این امتیازدهی و رتبه‌بندی، معیار اصلی برای حمایت از مراکز آزمایشگاهی خواهد بود.

:: حمایت از مراکز عضو شبکه آزمایشگاهی 

با توجه به این‌که این شبکه زیرمجموعه معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش بنیان ریاست‌جمهوری است، حمایت‌های معاونت از مراکز آزمایشگاهی، تنها در قالب عضویت در این شبکه و بر اساس دستورالعمل حمایتی شبکه صورت می‌گیرد. میزان و سقف حمایت‌ها در شبکه بر اساس امتیاز و رتبه آزمایشگاه‌ها در ارزیابی‌های دوره‌ای تعیین می‌شود.

سرفصل‌های اصلی حمایتی شبکه عبارتند از:

- حمایت از تعمیر و نگهداری، ارتقا، کالیبراسیون و تأمین قطعات برای تجهیزات موجود؛

- حمایت از برگزاری کارگاه‌ها و دوره‌های آموزشی و یا حضور کارشناسان مراکز در این دوره‌ها؛

- حمایت از ایجاد و فعالیت کارگروه‌های تخصصی دستگاهی به منظور ایجاد جریان دانش و ارتقای مهارت کارشناسان؛

- حمایت از اخذ اعتبارنامه استاندارد ISO/IEC17025 توسط مراکز عضو شبکه؛

- حمایت از پیاده‌سازی نرم‌افزار مدیریت اطلاعات آزمایشگاهی و به روز رسانی نرم‌افزارهای آزمایشگاه؛

- حمایت از تکمیل توانمندی های آزمایشگاه ها بر اساس نیاز کشور؛

شبکه آزمایشگاهی کشور از همه مجموعه‌های آزمایشگاهی توانمند در سراسر کشور به ویژه در بخش خصوصی برای عضویت و فعالیت در این شبکه و بهره‌مندی از حمایت‌های آن دعوت می کند.