به گزارش مرکز ارتباطات و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز با شعار “توسعه همگرا در دانش و فناوری نقشه برداری مغز” و با هدف رشد و توسعه دانش و فناوری نقشه برداری مغز در مرداد ماه سال 1395با حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری افتتاح شد.این رویداد، پنج سال پس از تصویب سند توسعه علوم و فناوری های شناختی توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی صورت گرفت و دولت نیز موظف شد از تأسیس آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز برای انجام تحقیقات علوم شناختی حمایت کند.
آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز به منظور پاسخگویی به نیازهای پژوهشی و فناوری تمام متخصصان و پژوهشگران سراسر کشور در زمینه ایجاد زیر ساخت تصویربرداری و تحریک مغزی برای تحقیقات شناختی و ارائه خدمات دانش بنیان و روزآمد در حوزه علوم و فناوری های شناختی ایجاد شده است، که به صورت هیئت امنایی اداره شده و یک موسسه ملی است که در اختیار همه دانشگاه ها و محققان کشور قرار خواهد داشت وموظف است به طور یکسان به تمامی آحاد متخصصان خدمات ارائه دهد.
این مرکز اهدافی همچون گسترش فعالیت های تحقیقاتی در حوزۀ علوم و فناوری های اعصاب شناختی از طریق ارائه خدمات تصویربرداری عصبی و تحریکات عصبی، ارائه خدمات تخصصی و مشاوره در زمینه کسب داده ها و پردازش تصاویر چندوجهی مغزی به مؤسسات پژوهشی در حوزه علوم و فناوری اعصاب شناختی، کمک به توسعه فناوری های نوین نقشه برداری مغز و تحریک عصبی و ارتقای سطح علمی و فناوری کشور به سطح جهانی در حوزه علوم اعصاب شناختی را دنبال می کند.
این سازمان در توسعه علوم اعصاب شناختی، پژوهش های بنیادی و تحقیقات کاربردی پیشرو است. ارتقای موقعیت ایران در سطح ملی، منطقه ای و بین‌المللی و تقویت توان رقابتی پژوهشگران و فناوران در حوزه علوم و فناوری های اعصاب شناختی، اصلی ترین چشم انداز آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز است که این امر از طریق ایجاد فعالیت در زمینه نقشه برداری مغز، تحریک و پردازش اطلاعات مغز در سطح پیشرفته و روزآمد میسر می شود تا از فعالیت های پژوهشی، توسعه فناوری و آموزشی کلیه مراکز علمی کشور پشتیبانی شود.
ارائه خدمات به محققان در آزمایشگاه های تخصصی
آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز دو بار در سال های 95 و 96 موفق به اخذ ISO 9001 از مراجع ذیصلاح شده است. این مرکز دارای چندین آزمایشگاه است تصویربرداری تشدید مغناطیسی (3 تسلا) (MRI) که تصویر برداری آناتومیکی(ساختاری)، تصویربرداری تشدید مغناطیسی کارکردی، تصویربرداری تشدید مغناطیسی انتشاری، تصویربرداری پرفیوژن و طیف نگاری تشدید مغناطیسی در آن انجام می شود. آزمایشگاه بعدی الکتروانسفالوگرافی (EEG) است که ثبت پتانسیل های برانگیخته، Hyperscanning EEG و مطالعات نوروفیدبک را انجام می دهد و تا پایان سال 96 این آزمایشگاه 623 ساعت فعالیت داشت. طیف نگاری مادون قرمز نزدیک مغز (fNIRS) آزمایشگاه بعدی این مرکز است که اندازه گیری تغییرات غلظت اکسی و دئوکسی هموگلوبین در حضور و عدم حضور محرک و انجام مطالعات BCI و انجام مطالعات هایپراسکنینگ در آن امکان پذیر است برای این آزمایشگاه نیز 67 ساعت آمار فعالیت در سال 96 ثبت شد . تحریک مغناطیسی فراجمجمه ای ( (TMSبا 136 ساعت آمار فعالیت، تحریک الکتریکی مغز tES)) با 42 ساعت آمار فعالیت و پردازش تصویر و سیگنال نیز دیگر آزمایشگاه های این مرکز با وظایف مربوط به خود هستند. همچنین تمام آزمایشگاه ها مجهز به دستگاه های سازگار با MRI هستند.
فعالیت های ترویجی و آموزشی
این مرکز خدمات مختلفی را در این آزمایشگاه ها در اختیار محققان قرار می دهد همچنین برگزاری کارگاه های آموزشی یکی از خدمات دیگر است که ارائه می دهد. در مجموع 3185 نفر از داخل و خارج کشور از آزمایشگاه بازدید کردند که در مجموع 2090 ساعت از تجهیزات استفاده شد و از 131 کارگاه برگزار شده 56850 نفر ساعت آموزش دیدند.
برگزاری نخستین سمپوزیوم نقشه برداری مغز ایران
آزمایشگاه نخستین سمپوزیوم نقشه برداری مغز ایران ISBM2017 را در دوم و سوم مهرماه 96 برگزار کرد.
این سمپوزیوم میزبان 30 نفر از اساتید برجسته این حوزه به صورت افتخاری از سراسر کشور بود و حدود ۱۵ سخنران مطرح و به نام از مراکز تحقیقاتی و دانشگا‌ه‌های رتبه اول داخل و خارج کشور٬ در سخنرانی‌های ۴۵ دقیقه‌ای آخرین پژوهش های خود را ارائه کردند. همچنین میزان مشارکت پژوهشگران در این سمپوزیوم بیش از 300 نفر و کارگاه های جانبی برگزار شده حدود 15 کارگاه بود که از 20 شهریور تا 7 مهر ادامه داشت.
همچنین در ادامه فعالیت های ترویجی این موسسه، دو مسابقه fMRI ( پردازش تصاویر تشدید مغناطیسی کارکردی) و iBCIC (واسط مغز رایانه) را در سطح ملی و با حضور داورانی از اساتید برجسته کشور برگزار کرد و به نفرات برتر هدایایی اهدا شد.
برگزاری کنفرانس‌هایی با حضور متخصصان کشور
آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز جهت ترویج فعالیت ها و معرفی هر چه بهتر آزمایشگاه در حدود 16 کنفرانس مرتبط در تهران و سایر شهرها حضور داشت و از این رویداد ها حمایت کرد. همچنین حدود 20 سخنرانی تخصصی در کنفرانس های مختلف با هدف ترویج علوم شناختی در رویدادهای مختلف توسط اساتید آزمایشگاه انجام شده است.
راه اندازی واحد مدیریت ارتباط با مشتری
آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز در سال 96 واحد ارتباط با مشتری خود را با هدف شناسایی و جذب متخصصان و پژوهشگران حوزه های مرتبط و ارائه هر چه بهتر خدمات پژوهشی راه اندازی کرد. از جمله دستاوردهای فعالیت‌های واحد ارتباط مشتری در سال 96 تهیه یک دیتابیس حدود 000/10 نفری از کلیه متخصصین و افرادی که در زمینه های مرتبط فعالیت می کنند و همچنین ثبت و اجرای حدود 200 پروژه در هر 7 آزمایشگاه فعال که برخی از این پروژه ها همچنان در حال اجرا است. واحد سنجش رضایت و رسیدگی به مشتریان در تابستان 96 با هدف افزایش رضایتمندی مشتری شروع به فعالیت کرده است. آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز در سال 96 واحد روابط عمومی خود را با هدف ارتباط بیشتر با پژوهشگران، رسانه ها و اطلاع رسانی به روز و کارآمد راه اندازی کرد تا به واسطه آن اطلاع رسانی بهتری از خدمات آزمایشگاه در اختیار پژوهشگران کشور قرار گیرد.
انعقاد 15 تفاهم‌نامه همکاری
همچنین در سال 96 با هدف بررسی وضعیت سلامت مراجعان که شامل بررسی آزمودنی های سالم و بیمار می شود که از نظر جسمانی، روانی، اجتماعی، هیجانی مورد توجه قرار می گیرند، راه اندازی شد. آزمایشگاه ملی نقشه برداری مغز با انعقاد 15 تفاهم نامه همکاری با مراکز دانشگاهی داخل کشور و دانشگاه پزشکی وین، استرالیا زمینه ای برای همکاری گسترده و کارآمد تر را برای اساتید و پژوهشگران ایجاد کرده است.