آشنایی با پراش سنج دوبعدی پرتو ایکس

الگوی پراش دوبعدی پرتو ایکس حاوی اطلاعات بسیاری در قیاس با پراش متداول در کاربردهایی چون شناسایی فاز، اندازه گیری بافت و تنش نمونه آزمون، اندازه کریستالیت و درصد بلورینگی است. به سبب منحصر به فرد بودن ماهیت جمع آوری داده ها با آشکارساز دوبعدی، توسعه یک مفهوم و روش جدیدی برای پیکربندی دستگاه پراش دوبعدی پرتو ایکس و تحلیل داده های آن ضروری است.
پراش پرتو ایکس دوبعدی، روشی ایده آل، غیرمخرب و تحلیلی برای بررسی گستره وسیعی از نمونه های آزمون همچون: فلزات، پلیمرها، لایه های نازک، پوشش ها، رنگ ها، مواد زیستی، نمونه های پزشکی قانونی، باستان شناسی و غیره است. در تاریخچه طولانی پراش پرتو ایکس پودری، جمع آوری و آنالیز داده ها به طور عمده بر مبنای پروفایل پراش تک بعدی اندازه گیری شده با آشکارسازهای روبشی نقطه ای و یا حساس به موقعیت است. بدین ترتیب، بیشتر کاربردهای پراش پرتو ایکس مانند شناسایی فاز، بافت، تنش پسماند، اندازه کریستالیت و درصد بلورینگی با پروفایل های جمع آوری شده با پراش سنج های متداول انطباق دارد. اما با توجه به ویژگی داده های آشکارساز سطحی، بسیاری از الگوریتم ها و روش هایی که در پراش سنج تک بعدی بوجود آمده مناسب برای تحلیل داده های پراش پرتو ایکس دوبعدی نیست.

 بنابراین لازم است مفاهیم و روش های جدیدی برای درک و آنالیز الگوی پراش دوبعدی طراحی شود. به علاوه این نظریه جدید باید سازگار با نظریه های متداول باشد. در سال های اخیر، استفاده از آشکارسازهای دوبعدی به دلیل پیشرفت هایی که در فناوری آشکارسازها، اپتیک پرتو ایکس نقطه ای و قدرت انجام محاسبات صورت گرفته، افزایش یافته است و این داده های یکپارچه منجر به شدت و آمارهای بهتری برای تعیین فاز و آنالیز کمی به ویژه برای نمونه اندک با اندازه دانه درشت و دارای بافت می شود. آشکارسازهای دوبعدی قادرند اطلاعات حاصل از پراش را دربازه وسیعی از 2θ بدون حرکت نمونه یا آشکارساز جمع آوری کنند، بنابراین بازده بالای آزمون پراش را انتظار خواهیم داشت.