به گزارش مرکز روابط‌عمومی و اطلاع رسانی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری؛ خانم مهندس صدیقه صادق حسنی، فعال آزمایشگاهی و دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی، دسترسی محققان دور و نزدیک کشور به مجموعه‌ای کامل از تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی مطلوب را از ویژگی‌های شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی و فناوری عنوان کرد.
دستیابی به امکانات مطلوب آزمایشگاهی با بهره‌گیری از شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی
صادق حسنی با اشاره به این که با بهره‌گیری از توان شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، شناسایی و ردیابی کل تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط با فناوری‌های راهبردی موجود در کشور محقق می‌شود، افزود: با تحقق این مهم، محققان می‌توانند مراکز و تجهیزات مورد نیاز برای هر نوع آنالیز مورد نیازشان را در کشور یافته، مکان دستگاه، کیفیت دستگاه‌ها و میزان بهره‌مندی از تخفیف‌ها را به راحتی جستجو کنند. از آن‌جا که محققین و پژوهشگران در بسیاری از نقاط کشور، به راحتی به اطلاعات تجهیزات موجود دسترسی نداشتند، بنابراین با شناسایی این تجهیزات و تشکیل شبکه‌ای متمرکز، هم کارشناسان و محققین کشور می‌توانند از کل امکانات کشور استفاده کنند و هم کارشناسان دستگاه‌ها با ارتباطات بهتر، می‌توانند دانش خود را ارتقا ببخشند.
به گفته این کارشناس آزمایشگاهی، شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی با تقویت ارتباط بین کارشناسان و فعالان آزمایشگاهی، می‌تواند به حل و فصل بسیاری از مشکلات تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی کمک کند.
نقش کارگروه‌های تخصصی در شبکه
دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو گفت: پس از تشکیل شبکه آزمایشگاهی نانو، دستگاه‌های آزمایشگاهی مرتبط با حوزه نانو شناسایی شده و به عضویت شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو درآمدند. دستگاه‌هایی همچون AFM، SEM وTEM تنها بخشی از دستگاه‌های شناسایی شده در مراکز آزمایشگاهی کشور هستند که از طریق شبکه آزمایشگاهی نانو معاونت علمی به کشور خدمت‌رسانی می‌کنند. عضویت این دستگاه‌ها در این شبکه، این قابلیت را به وجود آورد که بهره‌مندی از امکانات آزمایشگاهی در کل کشور میسر شود. در ابتدای شروع به کار کارگروه‌های تخصصی در شبکه، دو کارگروه تخصصی SPM و TEM با هدف جریان دانش و تبادل اطلاعات بین کارشناسان دستگاه‌ها ایجاد شد.
صادق‌حسنی، آموزش، انجام پروژه‌های مشترک، بحث و تبادل دانش و فناوری میان کارشناسان آزمایشگاهی را از مزایای ایجاد کارگروه‌های تخصصی در شبکه آزمایشگاهی دانست و افزود: فعالیت‌هایی چون تبادل دانش و تجربیات در این کارگروه‌ها به طور جدی دنبال می‌شود و در واقع نتایج بسیار مطلوب حاصل از فعالیت دو کارگروه SPM و TEM موجب شد کارگروه‌های SEM، آنالیز عنصری، کروماتوگرافی و اشعه ایکس نیز در شبکه شکل بگیرند.
وی افزود: در کنار این شش کارگروه، کارگروه تخصصی استاندارد و کالیبراسیون نیز در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی شکل گرفت تا بتواند در زمینه استاندارد و کالیبراسیون، همراه با دیگر کارگروه‌ها فعالیت کند.
صادق حسنی در خصوص مزایا و دستاوردهای کارگروه‌های شبکه آزمایشگاهی نانو توضیح داد: با فعالیت در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو به خوبی درک کردیم که با بهره‌گیری از یک شبکه کارآمد می‌توانیم اکثر مشکلاتی که برای کار با دستگاه‌ها و تعمیر و نگهداری آن‌ها داریم، از طریق ارتباط با دیگر فعالان آزمایشگاهی رفع و تجربیات جدیدی کسب کنیم. پروژه‌های مشترک تعریف‌شده در کارگروه‌ها، به افزایش قابلیت و بهره‌وری دستگاه‌ها کمک شایانی کردند. کارگروه‌های تخصصی می‌توانند در حوزه تمامی تجهیزات فناوری‌های راهبردی ذیل شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی شکل بگیرند و به پژوهشگران و دانشجویان و افزایش توان تحقیقاتی کشور کمک کنند.
وی افزود: مقالات مشترک متعددی از دل این کارگروه‌ها خارج شد که شناسایی قابلیت‌های متنوع دستگاه‌های جدید از اهداف این مقالات بود. چراکه دستگاه‌ها قابلیت‌های متعددی دارند که غالباً از این قابلیت‌ها به خوبی استفاده نمی‌شود. کارشناسان آزمایشگاهی در این کارگروه‌ها در حال فعالیت هستند تا قابلیت‌های دستگاه‌ها را شناسایی و این قابلیت‌ها را عملی سازند.
صادق حسنی در خصوص ضرورت استانداردسازی در حوزه آزمایشگاه‌ها گفت: استانداردهای خاصی در زمینه دستگاه‌ها وجود دارد که معمولاً به این استانداردها توجهی نمی‌شود. کارشناسان کارگروه‌های تخصصی کمک کردند که این استانداردها ردیابی و شناسایی شوند و به صورت استاندارد ملی تدوین گردند. این استانداردها در اختیار همه کارشناسان قرار گرفته است تا برای رفع خطاها و بهره‌وری بهتر از تجهیزات موفق‌تر عمل کنند.
این فعال آزمایشگاهی، ایجاد شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی را گامی مثبت در حوزه تحقیق و آزمایش در کشور ارزیابی کرد و وجود شبکه‌ای با گستره کل فناوری‌های راهبردی را ضروری دانست.
صادق حسنی ضمن مثبت ارزیابی کردن آینده شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی در جهت دسترسی تمام محققان و پژوهشگران کشور به امکانات آنالیزی مطلوب افزود: خوشبختانه با رخ‌دادهای مثبتی که در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو شاهد آن بودیم، این امکان به وجود آمد که تمام محققان و پژوهشگران کشور بتوانند به تجهیزات، خدمات و پایگاه بزرگی از دانش و تجربیات دست یابند.
برخی تجهیزات بیش از نیاز در کشور وجود دارند، اما شناخته نشده‌اند
دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی، افزود: اگر دستگاه‌ها به خوبی در کشور از طریق همین شبکه آزمایشگاهی شناسایی و نمایان شوند، بسیاری از نیاز به دستگاه‌ها و امکانات جدید مرتفع خواهد شد. چراکه بعضی دستگاه‌ها به حد کافی در کشور وجود دارند اما به علت عدم وجود کارشناس یا نیاز به تعمیر کار نمی‌کنند یا به خوبی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
صادق حسنی با بیان این که اکثر دستگاه‌های آزمایشگاهی مورد نیاز محققان کشور در داخل وجود داشته و حتی برخی از این دستگاه‌ها بیش از نیاز موجود هستند، عدم سرویس‌دهی، بهره‌وری ناکافی و کمبود دانش آزمایشگاهی کارشناسان کاربر دستگاه‌ها را علت برخی کاستی‌های موجود عنوان کرد و افزود: با شناسایی دستگاه‌های آزمایشگاهی در سطح کشور توسط شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی و معرفی به پژوهشگران و دانشجویان، مشکل عدم دسترسی رفع خواهد شد. شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی با حمایت‌های انگیزشی نظیر کمک به نگهداری، تعمیر، ارتقا و تأمین قطعات یدکی تجهیزات و تکمیل آموزش و تربیت کارشناسان می‌تواند نقش چشمگیری در توسعه پژوهش در کشور ایفا کند.
دستیابی به امکانات مطلوب آزمایشگاهی با بهره‌گیری از شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی
صادق حسنی با اشاره به این که با بهره‌گیری از توان شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی، شناسایی و ردیابی کل تجهیزات آزمایشگاهی مرتبط با فناوری‌های راهبردی موجود در کشور محقق می‌شود، افزود: با تحقق این مهم، محققان می‌توانند مراکز و تجهیزات مورد نیاز برای هر نوع آنالیز مورد نیازشان را در کشور یافته، مکان دستگاه، کیفیت دستگاه‌ها و میزان بهره‌مندی از تخفیف‌ها را به راحتی جستجو کنند. از آن‌جا که محققین و پژوهشگران در بسیاری از نقاط کشور، به راحتی به اطلاعات تجهیزات موجود دسترسی نداشتند، بنابراین با شناسایی این تجهیزات و تشکیل شبکه‌ای متمرکز، هم کارشناسان و محققین کشور می‌توانند از کل امکانات کشور استفاده کنند و هم کارشناسان دستگاه‌ها با ارتباطات بهتر، می‌توانند دانش خود را ارتقا ببخشند.
به گفته این کارشناس آزمایشگاهی، شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی با تقویت ارتباط بین کارشناسان و فعالان آزمایشگاهی، می‌تواند به حل و فصل بسیاری از مشکلات تجهیزات و خدمات آزمایشگاهی کمک کند.
نقش کارگروه‌های تخصصی در شبکه
دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو گفت: پس از تشکیل شبکه آزمایشگاهی نانو، دستگاه‌های آزمایشگاهی مرتبط با حوزه نانو شناسایی شده و به عضویت شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو درآمدند. دستگاه‌هایی همچون AFM، SEM وTEM تنها بخشی از دستگاه‌های شناسایی شده در مراکز آزمایشگاهی کشور هستند که از طریق شبکه آزمایشگاهی نانو معاونت علمی به کشور خدمت‌رسانی می‌کنند. عضویت این دستگاه‌ها در این شبکه، این قابلیت را به وجود آورد که بهره‌مندی از امکانات آزمایشگاهی در کل کشور میسر شود. در ابتدای شروع به کار کارگروه‌های تخصصی در شبکه، دو کارگروه تخصصی SPM و TEM با هدف جریان دانش و تبادل اطلاعات بین کارشناسان دستگاه‌ها ایجاد شد.
صادق‌حسنی، آموزش، انجام پروژه‌های مشترک، بحث و تبادل دانش و فناوری میان کارشناسان آزمایشگاهی را از مزایای ایجاد کارگروه‌های تخصصی در شبکه آزمایشگاهی دانست و افزود: فعالیت‌هایی چون تبادل دانش و تجربیات در این کارگروه‌ها به طور جدی دنبال می‌شود و در واقع نتایج بسیار مطلوب حاصل از فعالیت دو کارگروه SPM و TEM موجب شد کارگروه‌های SEM، آنالیز عنصری، کروماتوگرافی و اشعه ایکس نیز در شبکه شکل بگیرند.
وی افزود: در کنار این شش کارگروه، کارگروه تخصصی استاندارد و کالیبراسیون نیز در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی شکل گرفت تا بتواند در زمینه استاندارد و کالیبراسیون، همراه با دیگر کارگروه‌ها فعالیت کند.
صادق حسنی در خصوص مزایا و دستاوردهای کارگروه‌های شبکه آزمایشگاهی نانو توضیح داد: با فعالیت در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو به خوبی درک کردیم که با بهره‌گیری از یک شبکه کارآمد می‌توانیم اکثر مشکلاتی که برای کار با دستگاه‌ها و تعمیر و نگهداری آن‌ها داریم، از طریق ارتباط با دیگر فعالان آزمایشگاهی رفع و تجربیات جدیدی کسب کنیم. پروژه‌های مشترک تعریف‌شده در کارگروه‌ها، به افزایش قابلیت و بهره‌وری دستگاه‌ها کمک شایانی کردند. کارگروه‌های تخصصی می‌توانند در حوزه تمامی تجهیزات فناوری‌های راهبردی ذیل شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی شکل بگیرند و به پژوهشگران و دانشجویان و افزایش توان تحقیقاتی کشور کمک کنند.
وی افزود: مقالات مشترک متعددی از دل این کارگروه‌ها خارج شد که شناسایی قابلیت‌های متنوع دستگاه‌های جدید از اهداف این مقالات بود. چراکه دستگاه‌ها قابلیت‌های متعددی دارند که غالباً از این قابلیت‌ها به خوبی استفاده نمی‌شود. کارشناسان آزمایشگاهی در این کارگروه‌ها در حال فعالیت هستند تا قابلیت‌های دستگاه‌ها را شناسایی و این قابلیت‌ها را عملی سازند.
صادق حسنی در خصوص ضرورت استانداردسازی در حوزه آزمایشگاه‌ها گفت: استانداردهای خاصی در زمینه دستگاه‌ها وجود دارد که معمولاً به این استانداردها توجهی نمی‌شود. کارشناسان کارگروه‌های تخصصی کمک کردند که این استانداردها ردیابی و شناسایی شوند و به صورت استاندارد ملی تدوین گردند. این استانداردها در اختیار همه کارشناسان قرار گرفته است تا برای رفع خطاها و بهره‌وری بهتر از تجهیزات موفق‌تر عمل کنند.
این فعال آزمایشگاهی، ایجاد شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی را گامی مثبت در حوزه تحقیق و آزمایش در کشور ارزیابی کرد و وجود شبکه‌ای با گستره کل فناوری‌های راهبردی را ضروری دانست.
صادق حسنی ضمن مثبت ارزیابی کردن آینده شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی در جهت دسترسی تمام محققان و پژوهشگران کشور به امکانات آنالیزی مطلوب افزود: خوشبختانه با رخ‌دادهای مثبتی که در شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو شاهد آن بودیم، این امکان به وجود آمد که تمام محققان و پژوهشگران کشور بتوانند به تجهیزات، خدمات و پایگاه بزرگی از دانش و تجربیات دست یابند.
برخی تجهیزات بیش از نیاز در کشور وجود دارند، اما شناخته نشده‌اند
دبیر کارگروه SPM شبکه آزمایشگاهی فناوری نانو معاونت علمی، افزود: اگر دستگاه‌ها به خوبی در کشور از طریق همین شبکه آزمایشگاهی شناسایی و نمایان شوند، بسیاری از نیاز به دستگاه‌ها و امکانات جدید مرتفع خواهد شد. چراکه بعضی دستگاه‌ها به حد کافی در کشور وجود دارند اما به علت عدم وجود کارشناس یا نیاز به تعمیر کار نمی‌کنند یا به خوبی مورد استفاده قرار نمی‌گیرند.
صادق حسنی با بیان این که اکثر دستگاه‌های آزمایشگاهی مورد نیاز محققان کشور در داخل وجود داشته و حتی برخی از این دستگاه‌ها بیش از نیاز موجود هستند، عدم سرویس‌دهی، بهره‌وری ناکافی و کمبود دانش آزمایشگاهی کارشناسان کاربر دستگاه‌ها را علت برخی کاستی‌های موجود عنوان کرد و افزود: با شناسایی دستگاه‌های آزمایشگاهی در سطح کشور توسط شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی و معرفی به پژوهشگران و دانشجویان، مشکل عدم دسترسی رفع خواهد شد. شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی معاونت علمی با حمایت‌های انگیزشی نظیر کمک به نگهداری، تعمیر، ارتقا و تأمین قطعات یدکی تجهیزات و تکمیل آموزش و تربیت کارشناسان می‌تواند نقش چشمگیری در توسعه پژوهش در کشور ایفا کند.
