دسترسی آسان به خدمات آزمایشگاهی با کیفیت و با قیمت مناسب، یکی از چالش‌های پیش روی پژوهشگران و صنایع کشور بوده است. این تقاضا همواره از سوی صنایع و مراکز تحقیقاتی کشور وجود داشته است که بتوانند با جست‌وجویی ساده، دستگاه یا آزمایشگاه مورد نظر خود را پیدا کنند و از خدمات قابل ارایه در آن آزمایشگاه مطلع شوند؛ یا بدانند که آیا در نزدیکی منطقه فعالیت آنها خدمات آزمایشگاهی مورد نیازشان ارایه می‌شود یا خیر.
آزمایشگاه‌ها نیز همواره به دنبال سازوکاری برای ارتقای کمی و کیفی خدمات خود هستند و راه‌کارهایی را جست‌وجو می‌کنند که از آن طریق با جذب مشتریان، از همه‌یِ ظرفیت آزمایشگاه و سرمایه‌گذاری انجام شده، به صورت بهینه و بیشینه استفاده شود.
مواردی همچون؛ فقدان بانک‌های اطلاعاتی معتبر و جامع از توانمندی آزمایشگاهی کشور، خدمات تعمیر و نگهداری ناکارآمد،
ضعف آموزش‌های تخصصی برای کارشناسان آزمایشگاه‌ها و مواردی از این دست، موجب شده است پژوهشگران در انجام پژوهش‌ها و همچنین صنایع برای انجام فعالیت‌های تحقیق و توسعه خود، با مسائل و چالش‌های گوناگونی مواجه شوند.
معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری، برای پاسخ به این نیاز ملی، در سال 1393، «شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی» را تأسیس کرد. این شبکه آزمایشگاهی، به عنوان بستری برای گردآوری اطلاعات توانمندی‌ها و امکانات آزمایشگاهی کشور در حوزه‌های مختلف و همچنین پلتفرمی برای تسهیل دسترسی به خدمات آزمایشگاهی با کیفیت، فعالیت می‌کند.
خوشبختانه بعد از حدود 4 سال فعالیت شبکه، کمتر دانشگاه، پژوهشگاه، مرکز تحقیقاتی و آزمایشگاه دولتی و خصوصی هست که به عضویت شبکه در نیامده باشد. تعداد مراکز عضو شبکه آزمایشگاهی در انتهای سال 1396، به 316 مجموعه رسیده است که 35 درصد آنها از مراکز بخش خصوصی و 37 درصد از دانشگاه‌ها و مراکز زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری بوده و مابقی زیرمجموعه‌های سایر وزارتخانه‌ها، جهاد دانشگاهی، پیام نور و دانشگاه آزاد هستند. در پایگاه اینترنتی شبکه، خدمات بیش از 10,000 دستگاه آزمایشگاهی در اختیار محققین و صنایع کشور قرار گرفته است. مراکز عضو شبکه در سال 1395، بیش از 1،600،000 خدمت به حدود پنجاه هزار مشتری از صنایع و پژوهشگران کشور ارایه کردند که پیش‌بینی می‌شود این تعداد در سال 96 دست کم 30درصد رشد داشته باشد.
یکی دیگر از اقدامات نوآورانه شبکه آزمایشگاهی، تشکیل کارگروه‌های تخصصی است. کارگروه‌های تخصصی، کانون‌هایی برای گردهم‌آیی کارشناسان و متخصصانِ یکی از حوزه‌های آزمایشگاهی و یا یک خانواده از تجهیزات آزمایشگاهی هستند که از این طریق، تجربیات و دانش خود را در قالب نشست‌های تخصصی، دوره‌های آموزشی، انتشار مقاله و یا کتب تخصصی، با دیگران به اشتراک می‌گذارند. در سال 1396، تعداد اعضای کارگروه‌های تخصصی با رشد بیش از 30 درصد، به بیش از 540 نفر رسید.
«فصلنامه تخصصی دانش آزمایشگاهی ایران» که به صورت کاملاً الکترونیکی منتشر می‌گردد، مقالات تهیه شده توسط اعضای کارگروه‌های تخصصی را به منظور آشنا ساختن پژوهشگران و کارشناسان آزمایشگاه‌ها با انواع تجهیزات آزمایشگاهی و قابلیت‌ها و توانمندی‌های آنها، منتشر می‌کند. سال 1396، پنجمین سال انتشار فصلنامه دانش آزمایشگاهی ایران بود که با انتشار چهار شماره در این سال، شمارگان این مجله به 20 رسید.
در بسیاری از موارد، متقاضیان دریافت خدمات آزمایشگاهی، به‌ویژه دانشجویان، تنها عنوان آزمون یا پارامترهای مورد نیاز برای اندازه‌گیری را می‌دانند و از این‌که این آزمون با چه دستگاهی قابل انجام است، اطلاعی ندارند. بر همین اساس، شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، پس از آماده‌سازی زیرساخت نرم‌افزاری و اطلاعاتی لازم، در سال 1396 از بخش «خدمات آزمایشگاهی» در پایگاه اینترنتی شبکه رونمایی کرد و نسخه آزمایشی آن را در دسترس کاربران قرار داد. در این بخش، کاربران آزمون‌های مورد نیاز خود را جست‌وجو نموده و آزمایشگاه‌ها و تجهیزات مرتبط با آن آزمون را پیدا می‌کنند. از دیگر قابلیت‌های این بخش، ارایه استانداردهای انجام آزمون و همچنین جست‌وجوی آزمون‌های مربوط به محصولات است که شرکت‌های دانش‌بنیان و همچنین صنایع کشور به این موارد نیاز فراوانی دارند. در حال حاضر اطلاعات بیش از 3700 نوع خدمت آزمایشگاهی در این بخش ثبت و در اختیار علاقمندان قرار داده شده است.
یکی دیگر از پلتفرم‌های ایجاد شده در شبکه آزمایشگاهی، امکان ارایه خدمات آزمایشگاهی به صورت اعتباری به متقاضیان است. در این پلتفرم، سازمان‌ها و نهادهای مختلف می‌توانند میزان حمایت خود از پژوهشگران و مجریان طرح‌های پژوهشی و تحقیق و توسعه را در باشگاه مشتریان شبکه آزمایشگاهی ثبت نمایند و این افراد (حقیقی و حقوقی) با مراجعه به همه آزمایشگاه‌های عضو شبکه در سراسر کشور، می‌توانند خدمات آزمایشگاهی مورد نیاز خود را تا سقف حمایت تعریف شده، دریافت کنند.
هدفمندسازی حمایت‌های تحقیق و توسعه و پژوهانه‌ها، قابل رصد بودن خدمات آزمایشگاهی دریافت شده و همچنین عدم نیاز به گردآوری حجم زیاد اسناد و فاکتورهای مالی، از دستاوردهای ارزشمند این پلتفرم برای سازمان‌ها و نهادهای حمایت کننده در کشور است. مشتریان این پلتفرم نیزاز مزیت‌هایی مانند کاهش درگیری با فرآیندهای متنوع مالی و اداری مراکز ارایه‌کننده خدمات آزمایشگاهی، تسریع و سهولت در دستیابی به خدمات آزمایشگاهی مورد نیاز و برخورداری از تخفیف‌های متنوع خدمات آزمایشگاهی، بهره‌مند می‌شوند.
در سال 1396، بیش از 5,600 شخص حقیقی و حقوقی در باشگاه مشتریان شبکه آزمایشگاهی عضو شده‌اند. در این سال همچنین، بیش از 1,800 نفر از اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های سراسر کشور از حمایت‌های این باشگاه استفاده کرده‌اند. باشگاه مشتریان شبکه آزمایشگاهی در سال 1396 در حدود 30 میلیارد ریال یارانه استفاده از خدمات آزمایشگاهی در قالب طرح‌های تخفیف دریافت خدمات به دانشجویان، اعضای هیئت علمی، برگزیدگان بنیاد نخبگان، منتخبین المپیادهای علمی دانشجویی و دانش‌آموزی و همچنین شرکت‌های دانش‌بنیان پرداخت کرده است. این باشگاه هم‌اکنون، بیش از 13,600 عضو حقیقی و حقوقی دارد.
شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی به منظور ارتقای کمی و کیفی خدمات آزمایشگاهی در کشور، همواره در حال طراحی و پیاده‌سازی ایده‌ها و راهکارهای نوآورانه است. با یاری خداوند متعال، در سال 1397 نیز خدمات متنوع و جدیدی توسط این شبکه طراحی و به جامعه پژوهشگران و صنایع کشور ارایه خواهد شد. لطفا ایده‌ها و نظرات خود را از طریق پایگاه اینترنتی شبکه آزمایشگاهی به نشانی www.Labsnet.ir با ما در میان بگذارید.
جستجوی پیشرفته اخبار
شبکه آزمایشگاهی، به عنوان بستری برای گردآوری اطلاعات توانمندی‌ها و امکانات آزمایشگاهی کشور در حوزه‌های مختلف و همچنین پلتفرمی برای تسهیل دسترسی به خدمات آزمایشگاهی با کیفیت، فعالیت می‌کند.
کلمات کلیدی :
شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی
