به گزارش پایگاه خبری شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی، مهندس پرستو عرفان منش مسئول آزمایشگاه فرسودگی زیستی پژوهشگاه میراث فرهنگی در دومین نشست کارگروه تخصصی زیست‌فناوری شبکه آزمایشگاهی، به تبیین نقش زیست‌فناوری، انجام مطالعات زیستی و ژنتیکی در ترمیم و حفظ آثار باستانی و میراث فرهنگی پرداخت.
این فعال حوزه پژوهش و آزمایشگاهی، با اشاره به ده عامل آسیب‌رسان به آثار و اشیاء تاریخی – فرهنگی از جمله اسناد همچون کتب و نوشته‌ها بیان کرد: این عوامل شامل نیروهای فیزیکی، اقدامات جنایی، آتش، آب، آفات، آلودگی، نورمرئی و فرابنفش، دمای مناسب، رطوبت نسبی نامناسب و اهمال مسئولان و مدیران است.
وی با بیان این‌که اهمال شامل انتخاب محل مناسب برای آثار، ناتوانی در تهیه شرایط محیطی مناسب و آسیب رساندن به اشیاء تاریخی می شود عنوان کرد: بر همین اساس بررسی و مطالعه در حوزه عوامل بیولوژیکی و زیستی و انجام تحقیقات در این زمینه می توند می تواند سبب حفظ آثار تاریخی و میراث آیندگان گردد.
عرفان منش بیان کرد: از جمله فعالیت هایی که در این زمینه توسط اینجانب صورت گرفته می توان به بررسی عوامل قارچی اسناد و کتب موجود در کتابخانه و مرکز اسناد پژوهشگاه اشاره داشت. در این طرح به بررسی عوامل و شرایط محیطی و همچنین بررسی آلودگی های قارچی کتب، اسناد ، نقشه ها ، فیلم ها و اوزالید ها اشاره کرد.
وی افزود: از جمله طرح های دیگر اینجانب می توان به کاخ موزه نیاوران اشاره کرد.
مسئول آزمایشگاه فرسودگی در پژوهشگاه میراث فرهنگی گفت: همچنین از جمله موارد دیگر، بررسی مطالعات در حوزه زیست باستان شناسی است. که می توان به ژنتیک باستان؛ جانورباستان شناسی؛ مطالعات آنتروپولوژی، انسان شناسی و همچنین گیاه باستان شناسی اشاره کرد.
وی با اشاره به نقش مطالعات زیستی در پژوهش‌های تاریخی و باستانی گفت: مطالعه DNA باستانی و نیز DNA به‌دست آمده از بقایای باستان شناسی و دیرینه شناسی امکان بازگشت زمانی و مطالعه ی ارتباطات ژنتیکی ارگانیسم های انقراض یافته را با خانواده معاصر آن‌ها فراهم می کند. وقتی ارگانیسمی می‌میرد DNA آن توسط آندونوکلئاز کاهش می یابد. در بهترین شرایط نظیر خشک شدن سریع، دمای پایین یا غلظت نمک بالا نوکلئازها نابود شده یا پیش از آنکه اسید نوکلئیک به مونونوکلئوتید ها تبدیل شده و غیر فعال می گردد. اگر این چنین شود فرآیند های کند تر اما بی وقفه بر DNA تاثیر می گذارند.
این پژوهشگر حوزه زیست فناوری و باستانی گفت: تفاوت میان DNA باستانی و DNA مدرن، یک مولکول پایدار نیست و اگر سلول ها سیستمی برای ترمیم مولکول های DNA که با حمله عوامل شیمیایی و فیزیکی آسیب دیده اند نداشتند، زندگی امری غیر ممکن می شد. یکی از مخرب ترین عوامل فیزیکی، گرما است که مولکول های آبی را که محکم به DNA چسبیده اند تحریک به شکافتن پیوند کووالانسی می کند، پیوندی که اجزای اساسی متمایز نوکلئوتید را به بقیه ساختار پیوند می دهد. همین عامل سبب ناپایداری و تجزیه شده و در نتیجه رشته DNA در نقطه حمله، شکسته می شود.
عرفان منش ادامه داد: بررسی کردن در این زمینه باید برروی mt-DNA در ناحیه D-loop صورت گیرد. لذا برداشت نوع نمونه و انجام ازمایش های ژنتیکی بسیار خاص و اختصاصی است.
کارشناس حوزه آزمایشات زیستی و ژنتیکی در پژوهشگاه میراث فرهنگی بیان کرد. توانستیم اولین پنل ژنتیک باستان و تبارشناسی ژنتیک را در پنجمین کنگره بین المللی و هفدهمین کنگره ژنتیک ایران ایجاد کنیم. از سوی دیگر در پنجمین همایش بین المللی و سیزدهمین همایش ملی بیوتکنولوژی و ششمین کنگره بین المللی و هجدهمین کنگره ژنتیک ایران پنل های تخصصی و کارگاه های داخلی و بین المللی داشتیم.
گفتنی است پرستو عرفان منش دانش آموخته ارشد سلولی تکوینی بوده و در حال حاضر مسئول ازمایشگاه فرسودگی زیستی پژوهشگاه میراث فرهنگی است. از جمله فعالیت های علمی وی می‌توان به مطالعات فرسودگی زیستی و ژنتیک باستان اشاره کرد. وی همچنین به عنوان رئیس شاخه پنجمین کنگره بین المللی و هفدهمین کنگره ژنتیک ایران و دبیر اجرایی کنگره بین المللی بیتکنولوژی و کنگره ژنتیک امسال فعالیت دارد.
گفتنی است، دومین کارگروه تخصصی زیست‌فناوری شبکه آزمایشگاهی فناوری‌های راهبردی با حضور بیش از 130 نفر از فعالان آزمایشگاهی و پژوهشی این حوزه به صورت حضوری و برخط، 20 تیرماه امسال به میزبانی پژوهشگاه مواد و انرژی برگزار شد تا زمینه برای تبادل و ارائه تجربیات متخصصان و کارشناسان این حوزه فراهم شود.
