کروماتوگراف مایع با کارایی بالا | High Performance Liquid Chromatograph

کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا

کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (High Performance Liquid Chromatography -HPLC) از جمله روش ‌های جداسازی پر کاربرد در بسیاری از علوم است. مهمترین و پرکاربردترین روش جداسازی، روش «کروماتوگرافی» است. روش کروماتوگرافی (Chromatography) را گیاه‌شناسی روسی به نام تسوت، در سال 1903 کشف کرد.

 

جداسازی در کروماتوگرافی بر اساس مفاهیم فیزیکی، شامل دو دسته کروماتوگرافی ستونی (Column) و کروماتوگرافی سطحی است. اساس نام ‌گذاری در دسته‌بندی دوم که مرسوم‌‌تر است، نوع فاز متحرک، فاز ساکن و همچنین نوع تعادل ایجاد شده بین دو فاز است. این دسته شامل دو گروه کلی کروماتوگرافی مایع که فاز متحرک، مایع است و کروماتوگرافی گازی که فاز متحرک گاز است، می‌شود.

 

کروماتوگرافی مایع با کارایی بالا (High Performance Liquid Chromatography -HPLC)، بیشترین رشد و کارایی را داشته است که علت آن، حساسیت بالا، تعیین مقدار کمی با صحت بالا، قابلیت آنالیز نمونه‌های غیرفرار و حساس به دما که با روش کروماتوگرافی گازی امکان‌پذیر نیست، است.

 

با استفاده از HPLC، آنالیز کمی و کیفی قابل انجام است. آنالیز کیفی، برای تشخیص و شناسایی نوع ترکیبات انجام می‌شود. به این صورت که از آنجایی‌که زمان بازداری (Retention Time) برای هر ماده در یک سیستم و شرایط خاص آزمایشگاهی ثابت و مشخص است، کروماتوگرام آنالیت با کروماتوگرام به‌دست آمده از استاندارد آن آنالیت در شرایط یکسان آزمایشگاهی و دستگاهی مقایسه می‌شود و در صورت یکسان بودن زمان بازداری، با قطعیت نوع ماده تعیین می‌گردد.

 

برای تعیین کمی مقدار آنالیت نیز سطح زیر پیک و یا ارتفاع پیک ترکیب مجهول با نمونه استاندارد مقایسه می‌شود. در مواردی که پیک‌ها باریک و متقارن باشند، اندازه‌گیری ارتفاع پیک از صحت و سرعت بیشتری برخوردار است.

 

دستگاه HPLC شامل قسمت‌های مختلفی مانند مخازن حلال، موتور یا پمپ، تزریق‌ کننده و آشکارساز است که در تصویر زیر نشان داده شده است.

 

 

مقالات مختلفی در رابطه با کروماتوگرافی در پایگاه اینترنتی شبکه آزمایشگاهی فناوری های راهبردی در دسترس است.